Adieu 1967, ruimte en tolerantie jrg 27, 2

Noten Actueel Hagens 2: (NaderBekeken jrg 27, februari)

1    Het deputatenrapport noemt ds. B. Wesseling, die geschorst werd omdat hij vond dat de GS de ondertekenaars van de Open Brief te resoluut had veroordeeld, zonder hen eerst te horen.Volgens de Generale Synode van Hattem (1972-1973) was dit echter geen grond voor schorsing – hoewel de bezwaren van ds. Wesseling tegen het dubbelbesluit wel werden afgewezen. Het deputatenrapport bespeurt hier een lichte kentering (p. 8). Mijns inziens trad deze synode op tegen een uitwas.

2    Deze onjuiste gedachte komt onder meer voor bij A. Kamsteeg, Een breuk te ver (1994), p. 11. Hij brengt dit als axioma, zonder enig spoor van bewijs. De synode startte geen tuchtprocedure!

3    Via de Particuliere Synode van Noord-Holland – ds. Schoep had een Verweerschrift ingediend – leest de GS ook Schoeps interpretatie van het eerste citaat uit de Open Brief. Maar de GS vindt ‘dat zij voor het verstaan van de Open Brief niet mag afgaan op de uitleg die één van de ondertekenaars aan haar geeft’. Direct na dat citaat schrijft het deputatenrapport (p. 13): ‘Zo wordt steeds duidelijker dat de persoonlijke opvattingen van ds. Schoep voor de GS bijzaak waren; hoofdzaak was het beoordelen en veroordelen van de “Open Brief”.’ Wat hier niet gezegd wordt, is dat deze GS over zichzelf zegt: ‘hoewel (…) zij (…) niet mag afgaan op (…), wil zij toch verklaren...’ waarna de synode inhoudelijk (!) op deze interpretatie van ds. Schoep reageert en die afwijst omdat ds. Schoep niet ingaat op het cruciale ‘zo nee, ...’ uit de Open Brief. Het deputatenrapport citeert slechts een gedeelte uit de eerste volzin. Dat is knoeiwerk! Zie Acta Generale Synode Amersfoort-West (1967), art. 162 onderdeel B, I ad. 4. Zie voor het Verweerschrift van ds. B.J.F. Schoep: Ton Bolland, Rondom de ‘Open Brief’ (1967), p. 112-124.

4    Dit zou de generale synode buiten de grenzen van haar bevoegdheid brengen. ‘Men denke aan Assen-1926 in kerkrechtelijk opzicht.’ Zie: D. Deddens, ‘De Generale Synode van Amersfoort-West 1967 (II en slot)’, in: Nader Bekeken, juni 1995, p. 170.

5    De plaatselijke kerken waren intussen al bezig met ‘de Open-Briefkwestie’. Een dag na het niet ontvangen van ds. Schoep deed de classis Gouda-Leiden-Woerden uitspraak inzake Oegstgeest (een bezwaarschrift uit feb. 1967), waar de predikant (drs. R. Brands) de Open Brief had ondertekend. De classis viel over dezelfde passages uit de Open Brief die ook voor de synode onacceptabel waren. Gehoord de eigen uitleg van ds. Brands sprak de classis nietuit dat hij de belijdenis discutabel stelt, maar verlangde wel van hem dat hij z’n handtekening onder de Open Brief zou terugnemen wegens een verwarring stichtende onduidelijkheid. Ook was door zijn beschuldiging van vrijmakingsgeloof (aanhangers van een kerkideologie) de samenwerking in de kerkenraad geschonden (in Valkenburg, waar drs. Brands ook predikant was, zag de kerkenraad dit als een zonde tegen het negende gebod). Toen hij pertinent bleef weigeren zijn handtekening terug te nemen, zat de zaak muurvast. Zie: Erik A. de Boer, De schele dominee (2016), m.n. hoofdstuk 8 en p. 187.

6    Deputatenrapport p. 6. Die punten staan in de Acta van de GS Hoogeveen, art. 29 II A en B. De particuliere synodes van Noord-Holland waren niet alleen gebrouilleerd met de generale synode van Amersfoort-West, maar ook al met die van Rotterdam-Delfshaven (1964-1965).

7    Zie Acta Generale Synode Hoogeveen (1969-1970), p. 509-511 en 515/516.

8    Zie Acta Generale Synode Hoogeveen (1969-1970), p. 517/518. Zie ook art. 29 II B ad 3.

9    Notulen van de classis Amersfoort d.d. 1 en 13 dec. 1967, p. 17.

10  Interview Nederlands Dagblad 9 nov. 2019.

11  Zie Acta Generale Synode Amersfoort-West (1967), art. 8, art. 14 en art. 16.

12  Zie Acta Generale Synode Hoogeveen (1969-1970), p. 516/517.